Anne Friedberg: The virtual window, from Alberti to Microsoft.
Friedberg beschrijft het beeldscherm als architectuur, als een uitbreiding van de materieel gebouwde ruimte door middel van het virtuele venster (“virtual window”) van de film, de televisie, of het computerscherm.
Friedberg schrijft over het filmdoek als een transitioneel oppervlak waarbij licht een bouwelement wordt in een immateriële architectuur. Zij haalt Wolfgan Schievelbusch aan die schrijft:
“The power of artificial to create its own reality only reveals itself in darkness… The spectator in the dark is alone with himself and the illuminated image because social connections cease to exist in the dark. Darkness hightens individual perceptions, magnifying them many times. The darkned auditorium gives the illuminated image an intensity that it would not otherwise posess.”
Friedman noemt licht een bouwmateriaal als donkere ruimtes worden getransformeerd door een scherm-vullende muur van licht. Architectonisch gezegd brengt het venster licht in een donker interieur. Maar het venster laat zijn beelden buiten, gekaderd voor het zicht. Toen de ondoorzichtige bouwmaterialen in de negentiende eeuw werden vervangen door glas, werd er een nieuwe transparantie aan openbare gebouwen gegeven. Toch was de intensiteit van kunstmatige lichtbeelden afhankelijk van de donkere vensterloze ruimte waarin ze werden bekeken. Deze nieuwe modus van lichtbeelden bekijken in het donker eiste haar eigen aparte architectuur.
Friedberg citeert Manonni die schrijft: “1895 was the year when one of the oldes dreams of humanity was finally realized. The human being and its chronophotographic alter ego found themselves face to face, one sitting in a seat in a darkened room, the other on a screen. It was as though an eye whose lid had been lifting, slowly across the centuries, now opened completely to the world. It was a very sharp eye, not only capable of capturing the slightest details of life, which Marey and Edison had known to do for some time, but above all able to project that life onto screen.”
In Filmmuseum Eye zie ik de tentoonstelling van Anthony McCall: Solid Light Films and Other Works 1971 – 2014
Zien is niet het juiste woord. Ik bekijk de opgehangen tekeningen aan de wand en de videofilm, waarin de kunstenaar een lijn op de muur tekent met behulp van een touw als een bouwvakker en beleef de donkere ruimte waarin geprojecteerd licht als bouwelement lijkt te fungeren, waar wanden en lichtbundels zijn die ik aan wil raken, waar ik onderdoor wil kruipen en waar je doorheen blijkt te kunnen lopen. Geprojecteerd licht is immaterieel, maar geeft de suggestie materieel te zijn… De lichttekeningen worden op zwarte schermen geprojecteerd. De nevelige ruimte wordt vormgegeven door licht wat door aanraking bewegende beelden laat zien. Het lopen in de duisternis is al een sensatie op zich, en de lichtbanen en geprojecteerde lichtlijnen en tekeningen maken het tot een lichamelijke ervaring van de ruimte tussen projector en scherm, in en tussen geprojecteerd licht.
In de beschrijving lees ik: Met deze films van massief licht onderzoekt McCall de basiselementen van cinema: licht en projectie. De lichtsculpturen zijn constant in beweging en bevinden zich in het grensgebied tussen film en beeldende kunst. Anthony McCall onderzoekt de fundamenten van film en levert tegelijkertijd kritiek op de filmindustrie. McCall draait het uitgangspunt van de filmindustrie radicaal om, hij haalt de aandacht van de beschouwer weg bij het geprojecteerde beeld en stuurt het naar de lichtbundel zelf. Zijn meest recente dubbelprojectie heeft de titel: Face to face (II) (2013)
